Butyrine (boterzuur) is een triglyceride van korte-keten vetzuur, butyraat (ook wel butaanzuur genoemd). Butyrine is goed voor 3 tot 4% van de boter. Korte-keten vetzuren (acetaat, propionaat en butyraat) worden in de darm geproduceerd tijdens de vertering van vezels en koolhydraten.

Butyraat is de belangrijkste energiebron voor epitheelcellen van de darm.

Butyraat draagt bij aan de goede werking van darmcellen en reguleert de darmtransit.

90 -95% van de korte-keten vetzuren in de dikke darm zijn azijnzuur (C2), propionzuur (C3) en boterzuur -butyraat (C4).

Dit zijn “postbiotische” metabolieten afgeleid van de microbiota.
Deze vetzuren worden immers in de darm geproduceerd tijdens de vertering van vezels en koolhydraten.

Het darmepitheel verbruikt bijna al het boterzuur, de belangrijkste energiebron voor colonocyten.

Azijnzuur en propionzuur worden echter opgenomen in het bloed (poortader) en worden gebruikt als precursoren in de lever of perifere weefsels voor gluconeogenese en leverlipogenese.

De bacteriën die het spijsverteringskanaal koloniseren, vooral de dikke darm, voeden zich met de prebiotica die we eten om ons voort te planten. Prebiotica zijn voedingsstoffen die meestal bestaan uit koolhydraten (oligosacchariden en polysacchariden) met een korte keten, maar die essentieel zijn voor de darmflora.

Deze vezels worden immers door de microbiota omgezet in korte-keten vetzuren. Onder hen speelt butyraat een sleutelrol in de darmfysiologie, aangezien het een van de favoriete bronnen van koolstof in de darmepitheelcellen van de dikke darm is. Zonder butyraat zouden deze cellen een “energietekort” hebben.

Verschillende bacteriën die vezels omzetten in butyraat zijn geïdentificeerd: Anaerostipes spp. (A, L), Coprococcus catus (A), Eubacterium rectale (A), Eubacterium hallii (A, L), Faecalibacterium prausnitzii (A), Roseburia spp. (A) (Canani 2011; Koh 2016).

Korte-keten vetzuren (SCFA) worden geproduceerd tijdens de fermentatie van onvolledig verteerde celluloseresten en zetmeel door bacteriën in de dikke darm. De hoeveelheid SCFA’s die door dit fermentatieproces wordt geproduceerd is derhalve afhankelijk van het soort dieet van de individuen en het bestand aan bacteriën die in het colon aangehouden worden.

Een lage inname van prebiotica of het gebruik van antibiotica vermindert de productie van SCFA’s, met name butyraat.

Ten eerste hebben SCFA’s een effect op het maagdarmkanaal en zorgen zij voor een goede darmwerking. Hun voornaamste functie is te dienen als energiebron voor de cellen in de dikke darm. Butyraat is de belangrijkste energiebron voor de colonocyten, of cellen die de bekleding van de dikke darm vormen. Het stelt ze in staat zich te vermenigvuldigen en normaal te functioneren. Zonder deze verbindingen ondergaan deze cellen autofagie en gaan ze uiteindelijk over in apoptose en sterven. 

Butyraat heeft een ontstekingsremmende werking, werkt in op de darmmotiliteit, stimuleert de water- en natriumopname, en helpt de beschermende slijmlaag van de darm in stand te houden. (Canani 2011)

Er zijn enkele zouten van boterzuur op de markt. Deze vorm wordt echter snel opgenomen in de darm.

Om een langdurige en actieve werking op de dikke darm te hebben, heeft het Elie-laboratorium (Spanje) een micro-ingekapselde vorm van tributyrine, Butycaps, ontwikkeld.